Ünite 2: İş Hayatına Giriş
Okuma Öncesi Çalışmalar
Aktivite A: Göz Gezdirme
Aşağıdaki okuma parçasına kısaca bir göz atın. Bu parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?
Aktivite B: Konuşma – Tartışma
- Hiç staj yaptınız mı ya da hiç gerçek bir işte çalıştınız mı? Baştan sona başvuru sürecinizi adım adım anlatır mısınız? İlk önce ne yaptınız, sonra ne yaptınız, daha sonra ne yaptınız? Bu süreçte neler hissetiniz?
- Okulda kulüplere üye olmak sizce önemli mi? Kulüplerde çalışmanın ve iş hayatının ne gibi benzer ya da farklı yanları vardır? Başınızdan geçen ilginç bir anınız var mı? Tüm detaylarıyla nlatır mısınız?
- Katıldığınız bir sosyal sorumluluk projesi var mı? Ya da geçmişte oldu mu? Eğer varsa bu projenizi arkadaşlarınızla paylaşır mısınız? Detaylıca anlatır mısınız? Sizce sosyal sorumluluk projelerinde yer almak iş bulmakta nasıl etkili olur?
Aktivite C: Sözcük Çalışması
Hatırlayalım, Öğrenelim. Aşağıdaki kelimeleri eşleştirin:
Okuma Süresince
OKUMA 1
Üniversitenin bitmesine yaklaşık 1 ay kaldı. Son sınıf öğrencilerini iş bulma telaşı sardı. Okul bittikten sonra ne yapacağım, iş bulabilecek miyim… soruları kafaları meşgul etmeye başladı. Yeni mezunlara bu zorlu iş bulma yarışında bir adım öne geçmeleri için bir rehber hazırladık. Öncelikle eğer Hürriyet İK’yı okuyup 4 yıl boyunca sadece ders çalışmakla kalmayıp, her yaz farklı şirketlerde ve pozisyonlarda staj yaptıysanız çok şanslısınız. En zor kısmı geçtiniz, ne yapmak istediğinizi, nerede, hangi pozisyonda çalışmak istediğinizi, hangi işlerin size uygun olduğunu biliyorsunuz. Şirketlerin gözünde de bir kaç adım öndesiniz. Yine eğer üniversitelerde sosyal sorumluluk projelerinde veya kulüplerde aktif görevler aldıysanız bu da sizin için büyük bir avantaj. Bunların hiç birini yapmadıysanız hazırlayacağınız CV ve gireceğiniz mülakatlarda fark yaratmaya mecbursunuz.
2-8 hafta sürüyor
Haziran ayında okul bitince binlerce aday aynı tarihlerde iş başvurusunda bulunuyor. İşe alınma sürecinin 2 ila 8 hafta arası sürdüğü düşünülürse mezun olmaya bir ay kala, yani bugünlerde ilgilendiğiniz firmaların iş ilanlarını yoklayabilir, ilgilendiğiniz pozisyonlara başvurunuzu yapabilirsiniz.
Yenibiris.com Yönetim Kurulu Üyesi Kâmil Özörnek, Addecco Türkiye İK Direktörü Akgül Can Beyhan, Manpower Türkiye Genel Müdürü Reha Hatipoğlu, HRM Projeler Yöneticisi Elif Ejdar Özel, HumanGroup Genel Müdürü Gaye Özcan’dan adaylara tavsiyelerde bulunmanlarını istedik. İşte İK profesyonellerinden yeni mezunlara iş bulma tavsiyeleri:
İşe nereden başlamalı?
- Türkiye’de kültürel yapı ve iş hayatındaki dinamikler görev ve sektörler arası değişiklik ve geçişlere çok olanak sağlamadığından başlangıç noktanız çok önemli. Bu sebeple en önemli kriteriniz yapmak istediklerinizle yeteneklerinizin örtüşüp örtüşmediği. Daha önce de dediğimiz gibi öğrenciyken staj yaptıysanız ve üniversitede çeşitli projelerde yer aldıysaynız şanslınız, ne istediğini ve neyi yapabileceğinizi
biliyorsunuz. Seçim yaparken bunları göz önünde bulundurun. - Eğer hiçbir deneyiminiz yoksa ve ne yapacağınızı bilmiyorsanız, gözünüze kestirdiğiniz alanlarda çalışan kişileri bulup onlarla konuşabilirsiniz.
- Sektörde gelişen firmaları takip edin, araştırın. Haziran ayında en fazla yeni mezun alımı yapan sektörler, bankalar, GSM, hızlı tüketim, denetim firmaları. Bu alanları hedefleyen yeni mezunlar, açılacak sınavları kaçırmamalı.
- İK gazeteleri, kariyer portalları, şirketlerin web siteleri ve İK danışmanlık firmalarına şimdiden CV gönderin. Bol bol başvuru yapın. Ama gerçekten istediğiniz işlere başvurun.
- Mutlaka LinkedIn’de bir profil oluşturun.
- Sosyal ağlarda profili bulunan kişilerin paylaştıkları içerikler ve çevreleri konusunda dikkatli davranmaları gerekiyor.
- Gençlerin çoğu holdinglerde ve çok uluslu şirketlerde çalışmak istiyor. Bu şirketlere binlerce kişi başvuru yapıyor. Ancak bunların dışında kalan, örneğin küçük ölçekli işletmelerde de birçok iş fırsatı olduğunu unutmayın.
CV nasıl hazırlanır?
- CV, başvuru sürecinde adayların kurum temsilcisiyle ilk kez karşılaştıkları noktayı oluşturuyor. O yüzden CV’nin doğru hazırlanmış olması ve adayın özelliklerini tam olarak yansıtması çok önemli. CV hazırlarken yazım kurallarına, verilen bilgilerin güncel ve doğru olmasına dikkat edilmeli.
- Seçilen fotoğraftan e-posta adresine kadar ciddi bir görünüm sergilemeli.
- Özgeçmişinizi fazla uzun tutmayın. Sade ve anlaşılır bir şekilde, temel kişisel bilgilerin, varsa kurs, sertifika programı ve staj bilgilerinin yer aldığı, karışık olmayan, maksimum 2 sayfa olacak bir özgeçmiş hazırlamaları yapacağınız başvuruları inceleyen İK personellerinin daha rahat seçim yapmasına olanak sağlayacaktır.
- Staj, iş deneyimi ve eğitimleri sıralarken ters kronolojik sıra ile yazın.
- (1) … [Boşluğa en uygun cümleyi yerleştirin.]
- Klasik özgeçmişin yanı sıra özellikle pazarlama ve reklam alanlarını düşünen yeni mezunlar daha yenilikçi ve dinamik olan infografik formatta da özgeçmiş hazırlayabilirler
- Ayrıca sosyal medyada aktif hesapları, blog adresleri vb varsa bunları da belirtmeleri faydalı olabilir.
- Her zaman için bir ön yazıyla hedeflerini ve neden bu işe başvurduklarını, bu iş için duydukları istekliliği ifade etmeleri de başvurularında fark yaratmalarını sağlayacaktır.
- Bunun dışında, referansların seçilmesi, iş arama başarısının önemli bir parçasıdır. Adayı iyi tanıyan.
Mülakat önerileri
- Mülakata zamanında katılın, gecikme var ise ya da katılamayacaksanız mülakat zamanından önce gerekçesiyle haber verin.
- Mülakata firmanın ve pozisyonun gerektirdiği özende ama mümkün olduğunca sade, temiz, şık bir şekilde katılın.
- Göz teması kurun, kendinize güvenmeniz ve kendinizi net bir şekilde ifade etmeniz çok önemli.
- İletişim becerileri, iş ilanlarının hemen hepsinde aranan ortak kriter. Mülakatı yapan kişi ile iyi iletişim kurmak adayı bir adım öne geçirir.
- Türkçeyi özenli kullanmak, informal kelime ve tamamlayıcılardan (yaa, filan, hani, şey, işte, vb.) kaçının.
- Mülakat adayın kendinizi pazarlama fırsatıdır, bu yüzden kibirli ve küstah bir üslup takınmadan güçlü yönlere ve öz niteliklere odaklanabilmek önemli.
- Yeni mezunların ne yapabileceklerini göstermeleri için neden o işi istediklerini, neden o şirkete başvurduklarını, alanlarında ilgili ne gibi çalışmalar yaptıkları veya o pozisyonla ilgili ne bildiklerini belirtmeleri çok önemli.
- Mülakat esnasında maaş odaklı değil iş odaklı olun. Maaş, ünvan, yan faydalar vs. yerine, işin/kurumun adaya sunacağı gelişim fırsatlarına odaklanın.
- Mümkünse görüşmeyi gerçekleştirecek yöneticiler hakkında bilgi edinin.
- (2) … [Boşluğa en uygun cümleyi yerleştirin.] Mümkün olduğunca tam karşılığı olacak yanıtları verin, gereksiz sözü uzatmayın.
- Pozisyonun beklentilerden farklı olduğu anlaşılsa bile olumlu tavır sergileyin, mülakata devam edin ve bittiğinde yeniden değerlendirme yapın.
Siz de İK’cıya soru sorun
- Şirketin gelecek hedefleri ve planlarını, görüştükleri pozisyonun bu plan içindeki rolünü, pozisyonun şirketin kariyer haritasındaki yerini, eğitim ve gelişim olanaklarını sorabilirsiniz.
- İlk görüşmede ücret, özel sigorta, izin uygulamaları, iş-giriş çıkış saatleri, hafta sonu çalışma olup olmadığı gibi soruları sormayın. Bu tip soruları kendilerine teklif yapıldığında sormaları daha uygun olacaktır.
- Mülakat sonrası süreçte ise örneğin 10 gün sonra, mülakat uzmanının sürecin neresinde olduğunu ve başka bir şey isteyip istemediklerini sormak için aramak önemli bir taktiktir. Sonuç ne olursa olsun proaktif adımlar, ağ kurma becerilerini ortaya koyar ve başka bir açık pozisyonla ilgili bilgi edinmeyi sağlayabilir.
Adayların en sık yaptığı hatalar
- Özgeçmişte yazım yanlışlıkları, eksik/hatalı iletişim bilgileri, uygun olmayan fotoğraflar, deneyim olarak sadece şirketin ve pozisyonun adının yazılması, yapılan işlere dair bilgi verilmemesi,
- (3) … [Boşluğa en uygun cümleyi yerleştirin.]
- Mülakata zamanında gelmemek, sorulan soruyla ilgisi olmayan yanıtlar vermek, ilk görüşmede ücret, servis, yıllık izin sormak,
- (4) … [Boşluğa en uygun cümleyi yerleştirin.]
- Mülakat sürecine yönelik fazla hazırlık yapıp klişe mülakat cevaplarını ezberleyerek gelmek, (Mülakat sorularının dışında ön plana çıkarmak istediği konuları İK’cı sormadan anlatmak, mülakat sırasında kendini olduğundan farklı gösterip doğallığını kaybetmek.)
- Mülakat yaptığı firma ve başvuru yaptığı pozisyon hakkında hiçbir bilgisi olmamak en sık yapılan hatalar. (İK profesyonelleri mülakat esnasında başvuru yaptığı pozisyonu İK’cıya soran ve ‘müracaat etmiş miydim’ diyen gençler ile karşılaşabiliyorlar zaman zaman.)
Okuma Sonrası
Aktivite Ç: Yerleştirme
Aktivite D: Okuma – Anlama
Aşağıdaki soruları yukarıdaki metne göre cevaplandırın.
- Yeni mezunlar için iş bulmak neden bir maraton ?
- İş bulma sürecinde, diğer adaylardan farklı olmak için yapmanız gereken iki önemli şey nedir? Sizce bunlar neden önemli ?
- Sosyal medya kullanmak işe girme/işe yerleşme sürecini nasıl etkiler? Olumlu ve olumsuz yönlerini tartışınız?
- CV yazarken nelere dikkat etmek gerekir?
- İK kimdir/nedir?
- Mülakat aşaması sizce en önemli aşama mıdır? Neden?
Aktivite E: Sözcük Çalışması— Eş Anlamlılar
Aşağıdaki cümleler yukarıdaki metinden çıkarılmıştır. Bu cümleleri yakından inceleyin. Kalın harflerle yazılmış eylemler ne anlama geliyor? Anlamlarıyla eşleştirin.
Aktivite F: Sözcük Çalışması— Kullanma
Aşağıdaki soruları yanıtlayın. Yanıtlarınızda kalın harflerle verilmiş sözcükleri kullanmaya dikkat edin.
- İnsan ne zaman fark yaratır? Fark yaratmak için ne yapmak lazım? Sizce günümüzde fark yaratan insanlar kim? İki örnek veriniz.
- Öğrenciler/Insanlar nerelere ve ne için başvuru yapar? Siz en son nereye başvurdunuz? Bir öğrensi sizce kaç adet başvuru yapmalıdır? Neden?
- Mezun olduktan sonraki planlarınız neler? Mezuniyet insan hayatında ne anlam taşır? Sizin için önemli miydi? Neden?
- Insanlar için odaklanmak neden zor? Siz odaklanmak/odaklanabilmek için özel bir çaba harcıyor musunuz? Günümüz insanı için odaklanamamak yeni bir sendrom mu?
- ‘Fırsatları değerlendirmek’ ve ‘Sınavları değerlendirmek’ aynı şey midir?
Aktivite G: Konuşma – Tartışma
Aşağıdaki soruları yanıtlayın.
- Siz yeni mezunlara neler tavsiye edersiniz/önerirsiniz? Neler yapmalılar ya da yapmamalılar? Bu tavsiyeleriniz/önerileriniz tüm dünya insanları için geçerli mi yoksa Kültürel/bölgesel farklılıklar var mı? Amerika ve Türkiye ya da bireyci kültür ve kollectivist kültür gibi. Not alıp, notlarınızı partnerinizle paylaşın.
- Mülakat/iş görüşmesi süresince, yeni bir mezun nasıl fark yaratır? Fark yaratmak için neler yapmalıdır? İş görüşmesine gittiğinizde işverene/IK yöneticilerine ve adaya sormak için toplam 6 soru hazırlayın. Sorularınızı partnerinizle paylaşın.
Aktivite H: Rol Yapma
Senaryo 1:
Üniversiteden yeni mezun oldunuz ve uzun zamandan beri beklediğiniz çok uluslu bir şirkette tam size uygun bir ‘yazılım mühendisliği’ pozisyonu var. Ancak, bu iş başka bir ülkeye taşınmanızı gerektirebilir. İş, pozisyon ve gidilecek ülke hakkında bilgi edinmek için en az 5 soru sorunuz.
Senaryo 2:
Çok uluslu bu şirketin IK yöneticisisiniz, karşınızdaki adayı daha iyi tanımak ve işe uygun olup olmadığını anlamak için en az 5 soru sorunuz.
rush, bustle
occupy, keep busy
competition
step
get ahead of
guide
suitable
be ahead of
(görev al-) take charge in
make a difference
to be employed
process
to graduate
a month to
to examine, inspect
dynamics
sector, industry, and field
transition, passage
open up an opportunity, give a chance
starting point
criteria
skill, talent
overlap, coincide
take into consideration
(göze kestir-) train one's sights on something
to follow
fast-moving consumer good
to aim
consulting firm
social network
content
circle, connection
conglomerate
multinational company
small scale
business, company
establishment, institution
representative, agent
reflection, projection
spelling rules
current, up-to-date
appearance
to display, exhibit
comprehensible, intelligble
basic, fundamental
complex, complicated
order, sort
reverse, back
marketing
innovative, progressive
account
etc (et cetera)
to indicate, state
cover letter
here: to feel
intentness, wishfulness
to state, express
candidate
reason, justification
attention, care
eye contact
communication skills
common, joint, mutual
fillers (ummm, I mean...)
to avoid, refrain from
chance, opportunity
arrogant
insolent, cheeky
wording, tone
(üslup takınmak) to have an attitude
quality
(odaklanma-) to focus, concentrate on
title
improvement, progress
expectation
adopt an attitude
private insurance
paid vacation practices
offer
to create a network
reveal
naturalness